Jak odebrać dziecko jednemu z rodziców?

Wydanie dziecka drugiemu rodzicowi 

W praktyce często dochodzi do konfliktowych sytuacji pomiędzy rodzicami małoletnich dzieci. Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, że jeden rodzic podstępem odbiera np. dziecko ze szkoły i zatrzymuje dziecko u siebie, zaś drugi z rodziców zostaje pozbawiony kontaktu z dzieckiem. W jaki sposób można w takiej sytuacji zareagować? W jaki sposób wymusić na jednym z rodziców wydanie dziecka? Co można zrobić, żeby odzyskać dziecko?

Odebranie dziecka jednemu z rodziców

Postępowanie o wydanie, a raczej odebranie dziecka jest postępowaniem osobnym od postępowania o pozbawienie władzy rodzicielskiej, które składa się zasadniczo z dwóch etapów, tj. etapu rozpoznawczego (uregulowanego w art. 598¹ – 598⁵p.c.) i etapu wykonawczego (uregulowanego w art. 598⁶ – 598¹³p.c.).

Należy pamiętać, że oba w/w postępowania tj. rozpoznawcze jak i wykonawcze toczą się na wniosek osoby uprawnionej, a więc rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej. Sprawy o odebranie dziecka nie są wszczynane z urzędu, a samo dziecko nie jest uczestnikiem takiego postępowania.

Zgodnie z art. 598⁶ k.p.c. wszczęcie procedury wykonawczej następuje dopiero po uprzednim wezwaniu drugiego rodzica do oddania małoletniego dziecka. Samo więc powierzenie władzy rodzicielskiej tylko jednemu z rodziców nie uprawnia samo w sobie do wszczęcia postępowania wykonawczego o odebranie dziecka. Fazę wykonawczą musi poprzedzić tzw. faza rozpoznawcza, którą zakończy wydanie przez sąd postanowienia o wezwaniu do wydania dziecka ze wskazaniem konkretnej daty wydania.

Aby uniknąć pierwszego etapu rozpoznawczego należy już w samym postępowaniu o powierzenie władzy rodzicielskiej wnosić o to, aby sąd zobowiązał jednego z rodziców - któremu chcemy ograniczyć władzę rodzicielską ewentualnie pozbawić, a u którego dziecko przebywa - aby oddał dziecko uprawnionemu rodzicowi z jednoczesnym wskazaniem terminu do zastosowania się do zobowiązania.

Należy pamiętać, że do postępowania może - ale nie musi - przystąpić Prokurator, którego sąd zawiadamia o terminach rozprawy. Jeśli miejsce pobytu dziecka nie jest znane, sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie mające na celu ustalenie jego miejsca pobytu. Jeśli postępowanie o odebranie dziecka toczy się odrębnie, tj. nie w postępowaniu o odebranie władzy rodzicielskiej, to sąd ma możliwość uproszczonego wzywania świadków, biegłych i uczestników postępowania tj. może ich wezwać w każdy szybki, dogodny i skuteczny sposób z ominięciemm przepisów kodeksu postępowania cywilnego. W szczególności może dokonać wezwań i zawiadomień za pomocą telefonu, faksu, czy poczty elektronicznej.

Sam etap tzw. postępowania rozpoznawczego kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o odebraniu dziecka, w którym sąd określa jednocześnie termin, w jakim dziecko ma zostać oddane osobie uprawnionej. Termin ten powinien być precyzyjny, a więc wskazywać dokładny dzień wydania, a nawet godzinę.

Odebranie dziecka rodzicowi - etap wykonawczy 

Bezskuteczny upływ w/w terminu otwiera następnie drogę do przymusowej realizacji postanowienia, a więc do rozpoczęcia tzw. etapu wykonawczego. Otwarcie etapu wykonawczego odbywa się również tylko na wniosek rodzica, nigdy zaś z urzędu. Z chwilą otrzymania przez komornika zlecenia na odebranie dziecka jest on uprawniony do odebrania dziecka od każdej osoby, u której się ono znajduje. 

Jeśli przymusowe zabranie małoletniego dziecka napotyka na przeszkody ponieważ np. rodzic ukrywa dziecko lub w inny sposób udaremnia wykonanie orzeczeni a sądu, kurator sądowy powinien zawiadomić o tym fakcie prokuratora. Prokurator może wszcząć po takiej informacji postępowanie w sprawie o przestępstwo z art. 232 kodeksu karnego. Przepis ten przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat wobec każdego, kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe sądu.

W sytuacji, gdy takie zawiadomienie kuratora okaże się nieskuteczne kurator powinien skierować do sądu opiekuńczego wniosek o zarządzenie przymusowego sprowadzenia zobowiązanego do wydania dziecka na posiedzenie sądu celem złożenia oświadczenia o miejscu przebywania małoletniego dziecka. Należy pamiętać, że złożenie takiego oświadczenia jest w skutkach prawnych równoważne do składania zeznań pod przyrzeczeniem,  a więc za złożenie fałszywego oświadczenia grozi odpowiedzialność karna.

W sytuacji, gdy w trakcie trzech miesięcy po wydaniu postanowienia o odebraniu dziecka zobowiązany do jego wydania rodzic ponownie postąpił sprzecznie z treścią tego postanowienia, czyli ponownie zabrał dziecko, a okoliczności uzasadniające wydanie postanowienia o wydaniu dziecka nie uległy zmianie, uprawniony nie musi ponownie wnosić do sądu o zobowiązanie do wydania dziecka w zakreślonym terminie, tylko od razu wnosić o wyznaczenie kuratora do przymusowego odebrania dziecka.

Uprowadzenie dziecka za granicę
W przypadku uprowadzenia dziecka i zatrzymania go poza granicami kraju zastosowanie będzie miała:
• europejska konwencja o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz o przywracaniu pieczy nad dzieckiem, sporządzona w Luksemburgu dnia 20 maja 1980 r. oraz
• konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze w dni u 25 października 1980 r.

Sprawy rodzinne – sprawy rozwodowe – Adwokat Łódź Zgierz

Kancelaria Adwokacka Adwokata Piotra Sęka posiada wieloletnia praktykę w sprawach z zakresu prawa rodzinnego. Nasza Kancelaria Adwokacka prowadzi między innymi sprawy rozwodowe, sprawy o alimenty, sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej, sprawy o kontakty z dziećmi. Posiadamy także duże doświadczenie w sprawach dotyczących podziału majątku wspólnego byłych małżonków. Zapraszamy do kontaktu z nasza Kancelarią Adwokacką, celem omówienia Państwa sytuacji prawnej i możliwych rozwiązań.

Słowa kluczowe: sprawy rodzinne adwokat Łódź, adwokat Łódź, adwokat Zgierz, porady prawne Łódź, prawo rodzinne, rozwody adwokat Łódź, alimenty, adwokat sprawy rodzinne