Pozycja małżonka w dziedziczeniu ustawowym
kom: 723 639 158
Pozycja małżonka w dziedziczeniu ustawowym
Co to jest dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe, obok dziedziczenia testamentowego, jest podstawową formą uzyskania spadku po zmarłym (zarówno jego praw, jak i obowiązków).
Do dziedziczenia ustawowego dochodzi zasadniczo w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy zmarły, będący spadkodawcą, nie sporządził ważnego testamentu, w którym to powołałby do dziedziczenia wybrane przez siebie osoby. Po drugie dziedziczenie ustawowe zastępuje dziedziczenie testamentowe wówczas, gdy choć zmarły sporządził ważny testament, w którym powołał wybranych spadkobierców do dziedziczenia, to żaden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Dziedziczenie przez małżonka
W przypadku dziedziczenia ustawowego decydujące znaczenie w kwestii przyznania spadku ma ustawa, która wskazuje nam na kolejność dziedziczenia konkretnych podmiotów. Pozycja małżonka spadkodawcy w takowym dziedziczeniu ma charakter szczególny.
Małżonek dziedziczy w zbiegu z obiema pierwszymi klasami spadkobierców ustawowych. Przy dziedziczeniu z tzw. I klasą, a więc wraz z zstępnymi spadkodawcy, wszyscy spadkobiercy uzyskują równy udział w spadku, jednak małżonek nie może uzyskać mniej niż ¼ całości spadku (ma to znaczenie, gdy jest więcej niż 3 dzieci). Przy dziedziczeniu z II klasą, a więc przede wszystkim wraz z rodzicami spadkodawcy, małżonek uzyskuje ½ całości spadku, niezależnie od tego ilu spadkobierców dziedziczy z nim w zbiegu (rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa).
Co istotne, małżonek może uzyskać całość spadku, gdy brak jest krewnych z dwóch pierwszych klas!
Prawo małżonka spadkodawcy do korzystania z mieszkania
Ustawodawca wzmacnia pozycję małżonka także wskutek nadania mu pewnych uprawnień do określonych korzyści ze spadku. Chodzi tu przede wszystkim o ustawowy zapis naddziałowy (inaczej prelegat), zgodnie z którym „małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami, wyjąwszy zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam” (art. 939 k.c.). Co więcej małżonkowi spadkodawcy przysługuje uprawnienie do korzystania z mieszkania zmarłego. Zgodnie z art. 923 k.c. „małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym. Rozrządzenie spadkodawcy wyłączające lub ograniczające to uprawnienie jest nieważne.”
Kiedy małżonek nie może dziedziczyć?
Choć pozycja małżonka spadkodawcy przy dziedziczeniu ustawowym wyróżnia się na tle pozostałych podmiotów, to jednak nie jest ona nieograniczona.
Przede wszystkim małżonek nie dziedziczy, jeśli między nim a zmarłym małżonkiem orzeczono rozwód. Ponadto mimo pozostawania spadkodawcy w małżeństwie w chwili otwarcia spadku, żyjący małżonek nie dochodzi niekiedy do dziedziczenia - z taką sytuacją mamy do czynienia przy separacji prawnej, ale także wskutek sądowego wyłączenie małżonka od dziedziczenia (art. 940 k.c.). W przypadku separacji małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli orzeczenie o separacji było w chwili otwarcia spadku prawomocne. Oznacza to, że małżonek dochodzi do dziedziczenia, jeżeli spadkodawca zmarł przed uprawomocnieniem się orzeczenia o separacji. Ponadto małżonkowi w separacji nie przysługuje uprawnienie do korzystania z mieszkania i urządzenia domowego, nie jest on uprawniony do tzw. ustawowego zapisu naddziałowego, a także do dochodzenia roszczenia o zachowek.
Porady prawne z prawa spadkowego – adwokat Ozorków Zgierz Łódź
Zapraszamy do naszych kancelarii adwokackich w Łodzi, Zgierzu i Ozorkowie celem konsultacji Państwa problemu prawnego z zakresu prawa spadkowego. Posiadamy wieloletnie doświadczenie w reprezentacji Klientów w sprawach spadkowych, m.in. w sprawach o zachowki, w sprawach o dział spadku, o wydziedziczenie, czy o podważenie testamentu.
Słowa kluczowe: adwokat sprawy spadkowe, prawo spadkowe, porady prawne Zgierz, adwokat w Łodzi, Ozorków adwokat, sprawy spadkowe Łódź, adwokat prawo spadkowe