Pobyt w zakładzie psychiatrycznym jako środek zabezpieczający

Pobyt w zakładzie psychiatrycznym jako środek zabezpieczający w postępowaniu karnym

W dzisiejszym artykule zostały przygotowane odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące pobytu w zakładzie psychiatrycznym, jako środek zabezpieczający w postępowaniu karnym.

Środek zabezpieczający w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym został uregulowany w art. 93g kodeksu karnego. Choć środek ten został wprowadzony do kodeksu karnego nowelizacją z 2015 r., to nadal wywołuje pewne obawy i wątpliwości, także wzbudzając dyskusje w gronie prawników. Z tego powodu w dzisiejszym artykule zostały przygotowane odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące pobytu w zakładzie psychiatrycznym jako środka zabezpieczającego w postępowaniu karnym – wobec kogo oraz sąd może orzec taki środek zabezpieczający, kiedy zachodzi konieczność orzeczenia pobytu w zakładzie psychiatrycznym, jak długo trwa pobyt w zakładzie psychiatrycznym, a przede wszystkim – w jakich sytuacjach warto skorzystać z pomocy prawnej adwokata.

Kiedy sąd orzeka o pobycie w zakładzie psychiatrycznym wobec sprawcy przestępstwa?

Jak wynika z art. 93g kodeksu karnego – sąd w określonych sytuacjach orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym. Oznacza to, że w razie zajścia sytuacji przewidzianych przepisami prawa sąd ma obowiązek orzec o zastosowaniu środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym. Przepis ten przewiduje trzy sytuacje, w których sąd zobligowany jest orzec pobyt w zakładzie psychiatrycznym. Sytuacja taka ma miejsce po pierwsze – wobec sprawcy niepoczytalnego, wobec którego umorzono postępowanie o czyn zabroniony. Sąd ma obowiązek orzec pobyt w zakładzie psychiatrycznym również, jeżeli przestępstwo zostało popełnione w stanie ograniczonej poczytalności, a sprawca został skazany na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności. W obu przypadkach musi jednak zachodzić dodatkowa przesłanka - istnienie wysokiego prawdopodobieństwa, że ponownie dopuści się on czynu zabronionego o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym.

Ostatnią sytuacją, w której sąd obligatoryjnie orzeka pobyt w zakładzie psychiatrycznym następuje w sytuacji skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, orzeczonej za określone przestępstwa, wymienione w paragrafie 3 powołanego przepisu, tj. zabójstwo, ciężki uszczerbek na zdrowiu, a także wybrane przestępstwa przeciwko wolności seksualnej – popełnione w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych. W tym przypadku również musi zachodzić dodatkowa przesłanka – wysokie prawdopodobieństwo, że skazany popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych.

Na jak długo sąd orzeka pobyt w zakładzie psychiatrycznym wobec sprawcy przestępstwa?

O ile określenie sytuacji, w których sąd zobligowany jest orzec pobyt w zakładzie psychiatrycznym, nie stanowi problemu, o tyle znacznie większym wyzwaniem jest określenie czasu przez jaki powinien być stosowany taki środek zabezpieczający. Zgodnie z art. 93d kodeksu karnego, sąd bowiem nie określa z góry czasu przez jaki będzie stosowany środek zabezpieczający, w tym także pobyt w zakładzie psychiatrycznym. Obowiązek uchylenia środka zabezpieczającego powstaje w chwili, w której jego dalsze stosowanie przestaje być konieczne. W przypadku pobytu w zakładzie psychiatrycznym sąd zobowiązany jest co najmniej raz na 6 miesięcy orzekać w przedmiocie dalszego stosowania tego środka zabezpieczającego. Może również okazać się, że stosowanie środka zabezpieczającego wcześniej okaże się nie być koniecznym – wówczas sąd bezzwłocznie orzeka o uchyleniu środka, a w razie potrzeby zasięga także opinii biegłych.

Wniosek o uchylenie środka zabezpieczającego może zostać złożony przez samego zainteresowanego, jak również przez dyrektora zakładu karnego, kierownika zakładu psychiatrycznego lub podmioty leczniczego, w którym przebywa sprawca. Wniosek taki może zostać również złożony przez adwokata, który nie tylko udzieli adekwatnej do sytuacji porady prawnej, ale będzie również reprezentował interesy sprawcy w dalszym toku postępowania. Przed orzeczeniem o zmianie bądź uchyleniu środka zabezpieczającego sąd powinien wysłuchać psychologa, a w określonych przypadkach również lekarza psychiatrę oraz lekarza seksuologa lub psychologa seksuologa. Dopiero na takiej podstawie sąd, mając pewność co do tego, że dalsze stosowanie środka zabezpieczającego nie jest już konieczne, może go uchylić.

Co również istotne, w przypadku uchylenia środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym, sąd może orzec inny środek zabezpieczający – elektroniczną kontrolę miejsca pobytu czy obowiązek poddania się terapii bądź terapii uzależnień. Powyższe środki zabezpieczające sąd może również orzec, jeżeli w ciągu 3 lat po uchyleniu środka zabezpieczającego, zachowanie sprawcy wskazuje na konieczność dalszego stosowanie środków tego rodzaju.

Adwokat sprawy karne

Oferujemy pomoc prawną w sprawach karnych przed organami ściągania oraz przed sądami. Zapraszamy do kontaktu i współpracy. Nasze kancelarie adwokackie mieszczą się w Łodzi i Zgierzu. Posiadamy wieloletnie doświadczenie w obronach w sprawach karnych, a także w reprezentacji pokrzywdzonych. 

Słowa kluczowe: sprawy karne, adwokat Łódź, kancelaria adwokacka Łódź, adwokat Zgierz, obrona w sprawach karnych, porady prawne, pomoc prawna