Środki odurzające, substancje psychotropowe, środki zastępcze, dopalacze – czyli?

Środki odurzające, substancje psychotropowe, środki zastępcze, dopalacze – czyli?

W Polsce dokumentem regulującym kwestie zwalczania nielegalnej produkcji i dystrybucji narkotyków oraz terapii psychiatrycznej dla osób uzależnionych od środków odurzających jest Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii i to ona zawiera przepisy o przestępstwach związanych z narkotykami. 

Jakie substancje możemy określić mianem narkotyków? Ustawa ta określa, iż za narkotyki należy uznać:

- środek odurzający - pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, w formie czystej lub w formie preparatu, działające na ośrodkowy układ nerwowy, np. kokaina, heroina czy morfina;

- substancja psychotropowa, - pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, w formie czystej lub w formie preparatu, działające na ośrodkowy układ nerwowy, np. mefedron, amfetamina czy  metamfetamina;

- środek zastępczy (produkt zawierający substancję o działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, który może być użyty w takich samych celach jak środek odurzający, substancja psychotropowa lub nowa substancja psychoaktywna, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych).

- nowa substancja psychoaktywna (to każda substancja lub grupa substancji pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w formie czystej lub w formie preparatu działającą na ośrodkowy układ nerwowy, inną niż substancja psychotropowa i środek odurzający).

 W środki zastępcze i nowe substancje psychoaktywne wchodzą tzw. dopalacze. Czym się różnią od typowych narkotyków? Tym, że narkotyki co do zasady mają jednorodny skład, a dopalacze różnią się od siebie swoim składem, przez co nie jesteśmy w stanie przewidzieć jak nasz organizm może reagować na nie.

Jak wygląda odpowiedzialność karna za posiadanienarkotyków?

Samo posiadanie narkotyków, bez względu na ich rodzaj i ilość, jest w Polsce nielegalne, a odpowiedzialność karna za ich posiadanie, została uregulowana w przepisie art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Art.  62. [Posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych]

1.  Kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

2.  Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Ustawodawca wskazuje stopnie posiadania narkotyków: nielegalne posiadanie narkotyków, nielegalne posiadanie nieznacznej ilości narkotyków na użytek własny, nielegalne posiadanie znacznej ilości narkotyków. W zależności od wybranego stopnia posiadania narkotyków, za ich posiadanie grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności, co jest ujęte w art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Nowe substancje psychoaktywe

W ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii występuje także art. 62b, który odnosi się do nowych substancji psychoaktywnych i określa on odpowiedzialność karną za ich posiadanie.

Art.  62b.  [Posiadanie nowych substancji psychoaktywnych]

1. Kto, wbrew przepisom ustawy, posiada nowe substancje psychoaktywne,

podlega grzywnie.

2. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest znaczna ilość nowych substancji psychoaktywnych sprawca,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

3. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest nowa substancja psychoaktywna w ilości nieznacznej, przeznaczonej na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.

Co oznacza ,,znaczna ilość” środków odurzających z punku widzenia prawa?

Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć pod pojęciem „znaczna ilość”. Przyjmuje się również, że miarą "znaczności" może być stosunek ilości określonych środków do potrzeb jednego człowieka uzależnionego od tych środków (wyr. Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 grudnia 2002 r., sygn. II AKa 282/02). Za znaczną ilość uznaje się taką ilość środków odurzających lub psychotropowych, która jednorazowo mogłaby zaspokoić potrzeby co najmniej kilkudziesięciu osób (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 lutego 2013 r., sygn. II AKa 401/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 września 2013 r., sygn. II AKa 141/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2009 r., sygn. I KZP 10/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2008 r., sygn. III KK 30/08).

Jeśli chodzi o użyte określenie „kilkudziesięciu uzależnionych”, to w jednym z wyroków wskazano, że „znaczna ilość narkotyków to taka, która wystarcza do jednorazowego odurzenia się co najmniej kilkudziesięciu osób, to jest co najmniej 20 osób” (wyr. SA w Łodzi z 7.07.2020 r., sygn. II AKa 353/19). 

Czy można umorzyć postępowanie karne w przypadku posiadania nieznacznej ilości narkotyków?

Zgodnie z art.  62a., jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3, są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.

Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy sprawca posiada nieznaczne ilości narkotyków na własny użytek – w takiej sytuacji możliwe jest umorzenie postępowania karnego. 

Należy podkreślić, że posiadanie narkotyków, nawet w niewielkiej ilości, uznawane jest za przestępstwo, co oznacza, że wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest dopuszczalne posiadanie niewielkiej ilości narkotyków na własny użytek, w tej sytuacji tak jak jest napisane powyżej stosujemy art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Przepisy te nie zezwalają więc na posiadanie nieznacznej ilości narkotyków na własny użytek, ale dają organom ścigania prawo umorzenia postępowania karnego przy spełnieniu określonych warunków. 

Postępowania karne – adwokat Łódź Zgierz Ozorków

Posiadamy wieloletnie doświadczenie w reprezentacji Klientów w postępowaniach karnych. Zapraszamy do naszych kancelarii w Łodzi, Zgierzu i Ozorkowie w celu skonsultowania z adwokatem Państwa problemu prawnego i zaproponowania możliwych rozwiązań. Wszelkie dane kontaktowe znajdziecie Państwo w zakładce kontakt. 

Słowa kluczowe: sprawy karne, adwokat Łódź, Adwokat Zgierz, Adwokat w Zgierzu, adwokat w Ozorkowie, porady prawne sprawy karne, prawo karne