Odroczenie wykonania kary

Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

O odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności sąd orzeka wówczas, gdy skazany nie rozpoczął jeszcze odbywania kary, a więc przed jego przyjęciem do aresztu śledczego. Po tym fakcie w miejsce odroczenia wykonania kary pojawia się instytucja przerwy w wykonywaniu kary. W jaki sposób uzyskać odroczenie wykonania kary i jakie przesłanki należy spełnić? W jaki sposób adwokat może pomóc w uzyskaniu odroczenie wykonania kary pozbawiania wolności?

Odroczenie wykonania kary stanowi odstępstwo od zasady bezzwłocznego wykonania kary orzeczonej w wyroku i od obowiązku skazanego poddania się karze. Dlatego też ustawowe przesłanki odroczenia wykonania kary nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Zdaniem Sądu Najwyższego w sytuacji, gdy skazany złoży wniosek o odroczenie wykonania kary, będąc jeszcze na wolności, a przed rozpoznaniem jego wniosku zostanie przyjęty do jednostki penitencjarnej, to wniosek ten należy przekazać właściwemu sądowi penitencjarnemu, jako wniosek dotyczący udzielenia przerwy w wykonywaniu kary.

Co istotne, odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności może być udzielone nawet kilkakrotnie. Łączny okres odroczenia wykonania kary nie może jednak przekroczyć okresu 1 roku.

W okresie samego odroczenia wykonania kary, sąd może zobowiązać skazanego do podjęcia starań o znalezienie np. pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym, czy też uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych.

Kiedy sąd odracza wykonanie kary?

Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym, wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary sąd odracza do czasu ustania przeszkody. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Należy dostrzec, że ustalenie istnienia u skazanego ciężkiej choroby nie wystarcza samo w sobie do odroczenia wykonania kary. Jak wynika z ustawy, musi to być taka ciężka choroba, która uniemożliwia wykonanie kary, tzn. może zagrozić życiu skazanego lub spowodować poważne niebezpieczeństwo dla jego zdrowia w wypadku osadzenia go w zakładzie karnym. Niektóre, nawet ciężkie choroby mogą być leczone w jednostkach więziennej służby zdrowia, dodatkowo nie każda ciężka choroba musi oznaczać chorobę, która zagraża życiu. Na podstawie art. 150 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego sąd odroczy wykonanie kary pozbawienia wolności tylko wówczas, gdy ustali istnienie u skazanego choroby o ostrym przebiegu, powodującej u niego poważne zmiany czynnościowe i organiczne ustroju, stwarzające trudności w szybkim jej wyleczeniu, jeżeli choroba ta – w przypadku osadzenia skazanego w zakładzie karnym, w tym również na oddziale szpitalnym takiego zakładu – stwarza realną możliwość dalszego pogorszenia stanu zdrowia. Chodzi o sytuację, w której charakter choroby lub rozmiar doznanego uszkodzenia ciała są tego rodzaju, że – z uwagi na brak odpowiedniej interwencji medycznej w warunkach pozbawienia wolności lub co najmniej znacznego utrudnienia w stosowaniu zaleconego sposobu leczenia – osiągnięcie rezultatów zapewniających uniknięcie zagrożenia życia nie jest możliwe.

Wyjaśnienia wymaga, czy w świetle treści art. 150 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego każda choroba psychiczna powoduje konieczność odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, czy też sformułowanie „ciężka choroba” odnosi się także do chorób psychicznych. Niestety z punktu widzenia praktyki orzeczniczej wyłania się interpretacja mniej korzystna dla skazanych. W praktyce sądów powszechnych prezentowane jest w zasadzie jednolite stanowisko, że choroba psychiczna będąca podstawą obligatoryjnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności musi być ciężką chorobą. Inaczej mówiąc, samo stwierdzenie u skazanego choroby psychicznej z automatu nie powoduje konieczności odroczenia wykonania kary.

Oczywiście istnienie u skazanego ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie kary jest faktem, którego stwierdzenie w większości przypadków wymaga wiadomości specjalnych w Kodeksu postępowania karnego. Prawidłowe zatem rozstrzygnięcie tej kwestii nakłada na sąd orzekający obowiązek zastosowania się do wymogów, jakie wynikają z przepisów Kodeksu postępowania karnego dotyczących opinii biegłych.

Kodeks karny wykonawczy nie przewiduje żadnej granicy czasowej odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności z powodu ciężkiej choroby. Jest nią ustanie przeszkody, które należy utożsamiać nie z wyzdrowieniem, ale ze złagodzeniem ostrości jej objawów i przebiegu do stanu, który nie uzasadnia już uznawania tej choroby za ciężką.

Sąd może fakultatywanie z kolei odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. W stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka.

Użyty w art. 151 § 1 Kodkesu karnego wykonawczego zwrot „zbyt ciężkie skutki” to typowa klauzula generalna, pozostawiająca sądowi dość duże pole do interpretacji, niestety zbyt często na niekorzyść skazanych. Przepisy o odroczeniu, szczególnie gdy jest ono fakultatywne, pozostawiają sądowi naszym zdaniem dość duży – za duży - luz decyzyjny. Podobne stany faktyczne są zupełnie inaczej oceniane przez różne Sądy. Z uwagi na ogólnikowość wskazanej przesłanki nie jest możliwym podanie w sposób wyczerpujący wszystkich sytuacji stanowiących podstawę oceny, czy ich zaistnienie można utożsamić ze zbyt ciężkimi skutkami dla skazanego lub jego rodziny.

Do przykładowych stanów faktycznych umożliwiających odroczenie wykonania kary przez sądy zgodnie z naszą praktyką sądową zalicza się m.in.: chorobę członka rodziny; konieczność wykonania pilnych prac polowych; okresowe pozostawanie rodziny skazanego bez środków do życia; potrzebę uregulowania spraw zawodowych, majątkowych lub osobistych skazanego; wiek lub kalectwo członków rodziny skazanego. Jako przykłady zbyt ciężkich skutków w orzecznictwie przyjmuje się również konieczność zdania ważnych egzaminów, czy też dokończenie ważnej dla skazanego pracy.

Należy w tym miejscu zauważyć, że ustalenie przez sąd istnienia w/w wymienionych okoliczności nie oznacza obowiązku odroczenia wykonania kary z automatu, lecz jedynie stwarza taką możliwość. Przedmiotem rozważań sądu jest w tych sytuacjach nie tylko istnienie samych tych przesłanek, ale też takie okoliczności, jak rzeczywista niezbędność pozostawania skazanego na wolności dla zrealizowania wskazanych we wniosku celów, realność wykorzystywania przez skazanego odroczenia w celu, jaki deklaruje we wniosku, czy dotychczasowe zachowanie się skazanego. Uwadze sądu nie powinny ujść też okoliczności związane bezpośrednio z przedmiotem przestępstwa i osobą samego sprawcy.

Bardzo często spotykane w praktyce jest powoływanie się przez sądy na jedno z orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Lublinie, gdzie stwierdzono, że osadzenie w celu odbycia orzeczonej kary pozbawienia wolności zawsze wywołuje pewne negatywne następstwa w życiu osobistym, zawodowym i rodzinnym skazanego. Sytuacja taka stanowi jednak naturalną konsekwencję izolacji więziennej. Ciężar gatunkowy ujemnych skutków osadzenia w zakładzie karnym musi więc być tego rodzaju, że w żaden inny sposób niż przez odroczenie wykonania kary nie można im zaradzić.

Sąd może jeszcze odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności w wymiarze do roku, jeżeli liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów; odroczenia nie udziela się skazanym, którzy dopuścili się przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, skazanym określonym w art. 64 § 1 lub 2 lub w art. 65 Kodeksu karnego, a także skazanym za przestępstwa określone w art. 197-203 Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.

Sprawa w przedmiocie odroczenia wykonania kary

Sąd rozpoznaje wniosek o odroczenie wykonania kary na posiedzeniu. W posiedzeniu w przedmiocie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności ma prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz jego obrońca, a także sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o wydanie takiego postanowienia. Na postanowienie w przedmiocie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności przysługuje zażalenie.

Adwokat powinien Klientowi zwrócić uwagę, że złożenie samego wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności nie wstrzymuje z mocy prawa wykonania tej kary. Mimo złożenia takiego wniosku, wyrok podlega bezzwłocznemu wykonaniu. Jednakże adwokat powinien we wniosku złożyć stosowne żądanie o wstrzymanie wykonania kary, bowiem Kodeks karny wykonawczy przewiduje, że sąd wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może wstrzymać jej wykonanie.

Odwołanie odroczenia wykonania kary

Oczywiście odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności może być odwołane. Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym, odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności sąd może odwołać w razie ustania przyczyny, dla której zostało ono udzielone, lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z odroczenia w celu, w jakim zostało udzielone, albo rażąco narusza porządek prawny, jak również z powodu niewykonywania nałożonych na niego obowiązków.

Jeżeli w czasie odroczenia wykonania kary pozbawiania wolności skazany zostanie tymczasowo aresztowany, kara pozbawienia wolności, która została odroczona podlega wykonaniu z mocy prawa, zaś sąd bezzwłocznie kieruje orzeczenie do wykonania.

Na postanowienie w przedmiocie odwołania odroczenia wykonania kary pozbawiania wolności przysługuje oczywiście możliwość wniesienia zażalenia, przy którego sporządzaniu może pomóc adwokat.

Kancelaria Adwokacka Łódź Zgierz sprawy karne

Kancelaria Adwokacka Adwokata Piotra Sęka w Łodzi i Zgierzu świadczy kompleksową pomoc prawną w sprawach z zakresu prawa karnego, wykończeniowego, karno-skarbowego oraz w sprawach dotyczących nieletnich. Nasza Kancelaria Adwokacka posiada wieloletnią praktykę w sprawach karnych przed organami ścigania jak i w reprezentacji Klientów przed sądami na terenie całego Kraju. Zapewniamy reprezentację zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, sądowego jak i wykonawczego. Zapeszamy do kontaktu.

Słowa kluczowe: sprawy karne adwokat Zgierz, Kancelaria Adwokacka Łódź, dobry adwokat w Łodzi, prawnik Zgierz, porady prawne Zgierz, adwokat Łódź