Uprawnienia zatrzymanego
kom: 723 639 158
Uprawnienia zatrzymanego
Jakie prawa przysługują osobie zatrzymanej np. przez Policję? W jaki sposób się zachować? Pamiętaj o prawie do kontaktu z adwokatem!
Wielokrotnie jedną z pierwszych czynności, które podejmuje Policja jest zatrzymanie osoby podejrzanej. Sytuacji, które mogą doprowadzić do zatrzymania jest wiele, np. ujęcie na tzw. „gorącym uczynku”. Jednak kodeks karny formułuje szereg przesłanek, które uzasadniają dokonanie zatrzymania. Problem ten jawi się w ostatnim czasie jako szczególnie istotny – w dobie pandemii, w związku z ogłoszonym zakazem zgromadzeń, wiele osób uczestniczących w strajkach zostało zatrzymanych. W takiej sytuacji najważniejsze jest, by znać swoje prawa i niezwłocznie skontaktować się z adwokatem. W dzisiejszym wpisie dowiesz się, kiedy może dojść do zatrzymania, jakie są podstawowe prawa zatrzymanego oraz kiedy warto skorzystać z pomocy prawnika.
Kiedy może nastąpić zatrzymanie?
W pierwszej kolejności należy odróżnić tzw. „obywatelskie zatrzymanie” – zgodnie z art. 244 k.p.k.: „Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości”. W takim przypadku osobę zatrzymaną należy niezwłocznie oddać Policji. Przechodząc jednak do zatrzymania policyjnego – możliwe jest ono jedynie, jeżeli spełnione zostaną przesłanki określone w art. 244 k.p.k. Co jednak najistotniejsze – zatrzymana może zostać jedynie osoba podejrzana, co do której zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że popełniła dane przestępstwo. Ponadto, musi zachodzić jedna z następujących przesłanek: obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa, brak możności ustalenia jej tożsamość, istnienie przesłanek do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyśpieszonym.
W powyżej wskazanych sytuacjach dokonanie przez Policję zatrzymania jest fakultatywne. Ponadto Policja może również dokonać zatrzymania, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba popełniła przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. W przypadku jednak, gdy powyższe przestępstwo zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu oraz aktualna jest przesłanka dotycząca obawy ponownego popełnienia takiego przestępstwa – Policja obligatoryjnie dokonuje zatrzymania takiej osoby.
Jakie prawa przysługują osobie zatrzymanej?
Jak wynika z treści art. 244 § 2 Kodeksu postępowania karnego – zatrzymany powinien zostać natychmiast poinformowany o powodach, dla których został zatrzymany, a także o tym, jakie prawa mu przysługują. W praktyce jednak dochodzą silne emocje i stres, które mogą spowodować, że mimo pouczenia, osoba zatrzymana będzie zagubiona. Dlatego lepiej zapoznać się ze swoimi prawami wcześniej, by w takiej sytuacji, wiedzieć, jakie przysługują prawa.
Zatrzymany przede wszystkim ma prawo skorzystać z pomocy adwokata. To pierwsze, podstawowe i najważniejsze prawo osoby zatrzymanej. Policja nie ma jednak obowiązku zapewnić realizacji tego prawa. Z tego względu numer telefonu zaufanego adwokata warto znać na pamięć lub wybierając się w miejsce o podwyższonym ryzyku zatrzymania (np. strajk) mieć zapisany np. w telefonie. Na żądanie zatrzymanego organ, który dokonał zatrzymania (najczęściej Policja) powinien niezwłocznie umożliwić nawiązanie kontaktu w dostępnej formie, np. telefonicznie, a także bezpośrednią rozmowę.
Zatrzymanemu ponadto przysługuje prawo – na jego żądanie - do zawiadomienia o zatrzymaniu osoby najbliższej. Ponadto zatrzymany ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza – jeżeli nie zna wystarczająco języka polskiego, dostępu do pomocy medycznej, kontaktu z urzędem konsularnym lub przedstawicielstwem dyplomatycznym – gdy jest cudzoziemcem, złożenia oświadczenia bądź odmowy jego złożenia oraz przede wszystkim – do wysłuchania. Zatrzymany powinien również otrzymać protokół przeprowadzonej czynności.
Istotnym prawem zatrzymanego jest także prawo do natychmiastowego zwolnienia w razie ustania przyczyn zatrzymania, a także, jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania, nie zostanie on przekazany do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania bądź jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do sądu, nie zostanie mu doręczone postanowienie o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania.
Jak się zachować w razie zatrzymania przez Policję?
Przede wszystkim zachowaj spokój i skontaktuj się z adwokatem. Pierwszą rzeczą jaką należy zrobić w razie zatrzymania jest żądanie kontaktu z adwokatem, który będzie w stanie pomóc w zaistniałej sytuacji, dowiedzieć się, co się wydarzyło oraz jakie są planowane następne czynności. Jeżeli nie znasz numeru telefonu do żadnego adwokata lub radcy prawnego, zażądaj umożliwienia kontaktu z osobą najbliższą. Wtedy osoba ta będzie wiedziała o zatrzymaniu i będzie mogła sama skontaktować się z wybranym adwokatem i udzielić tymczasowego upoważnienia do obrony. Zatrzymanemu przysługuje również zażalenie na zatrzymanie, w którym może domagać się zbadania przez sąd jego zasadności, legalności oraz prawidłowości – w takiej sytuacji pomoc profesjonalnego prawnika również okaże się bardzo przydatna.
Reprezentacja w sprawach karnych – adwokat Łódź
Kancelaria adwokacka adwokata Piotra Sęk oferuje profesjonalną pomoc prawną w tzw. sprawach karnych. Posiadamy wieloletnie doświadczenie w obronach w sprawach karnych dot. m.in. przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przeciwko rodzinie i opiece, przeciwko czci i nietykalności cielesnej, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu i nie tylko. Zapraszamy do współpracy.
Słowa kluczowe: kancelaria adwokacka w Łodzi, porady prawne, adwokat Łódź, adwokat Zgierz, adwokat sprawy karne, obrona w sprawach karnych