Służebność drogi koniecznej

Służebność drogi koniecznej

Czym jest i na czym polega służebność drogi koniecznej? W jaki sposób ustanowić drogę konieczną? Czy ustanowienie służebności drogi koniecznej jest płatne czy bezpłatne? W jaki sposób znieść ustanowioną służebność drogi koniecznej?

Według art. 145 Kodeksu cywilnego, jeżeli dana nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej, czy tzw. drogi koniecznej. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno nastąpić z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

W w/w art. 145 Kodeksu cywilnego wprowadzono wynikające z prawa własności roszczenie o ustanowienie służebności gruntowej tzw. drogi koniecznej zakładając przy tym, że każda nieruchomość powinna mieć przecież zapewniony odpowiedni dostęp do drogi publicznej lub należących do niej budynków gospodarskich. 

W jaki sposób może powstać służebność drogi koniecznej? Służebność gruntowa drogi koniecznej może zostać ustanowiona zarówno w umowie, w orzeczeniu sądowym, a także poprzez jej zasiedzenie.

Przesłanki dla ustanowienia drogi koniecznej

Przepis art. 145 Kodeksu cywilnego wprowadza podstawę roszczenia o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, jakim jest służebność drogi koniecznej. Podstawową przesłanką ustanowienia służebności drogi koniecznej jest brak odpowiedniego dostępu nieruchomości do drogi publicznej bądź też konkretnego budynku gospodarczego. Brak odpowiedniego dostępu do dorgi oznacza zarówno całkowity brak dostępu do drogi publicznej jak i dostęp niewystarczający pod względem fizycznym albo dostęp niewystarczający pod względem prawnym.

Najczęściej chyba spotykany w praktyce problemem jest brak dostępu do drogi publicznej wystarczającego pod względem fizycznym. Zasada ogólna jest taka, że dostęp ma być bezpieczny, rzeczywisty, swobodny, uwzględniający przeznaczenie nieruchomości zarówno aktualne jak i przyszłe, a także rozwój technologiczny.

Co istotne, roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej nie przysługuje, gdy ma ona służyć jedynie dla wygody właściciela nieruchomości władnącej.

Jeżeli chodzi o niewystarczający dostęp do drogi publicznej pod względem prawnym, to sytuacja ta dotyczy braku tytułu prawnego pozwalającego na korzystanie z nieruchomości sąsiedniej w celu dostępu do drogi publicznej. Jak przyjmuje się w orzecznictwie, dostęp do drogi publicznej ma być prawnie zapewniony i nieskrępowany wolą osób trzecich, niewystarczający jest zatem fakt samowolnego przejazdu przez czyjąś nieruchomość.

Przebieg służebności drogi koniecznej

Samo wytyczenie przebiegu służebności drogi koniecznej wymaga uwzględnienia tzw. zasady proporcjonalności, interesu publicznego oraz obowiązku obciążenia gruntów będących przedmiotem czynności prawnej, która to czynność doprowadziła do konieczności ustanowienia służebności.

Zasada proporcjonalności wymaga wyważenia zarówno interesów nieruchomości władnącej jak i obciążonej. Najczęściej najmniejszym obciążeniem danej nieruchomości będzie wytyczenie drogi koniecznej przy granicy nieruchomości lub na jej obszarze już wyłączonym z zabudowy. Przebieg służebności drogi koniecznej powinien w jak najmniej możliwy sposób ingerować w prawo własności właściciela nieruchomości obciążonej.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej

Zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie cywilnym ustanowienie służebności drogi konieczniej następuje za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie to może pieniężne jak i niepieniężne. Jedno jest pewne, wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej nie powinno przewyższać wartości nieruchomości obciążonej.

Należy pamiętać, że o wynagrodzeniu za ustanowienie drogi koniecznej sąd orzeka z urzędu, a zatem nawet w sytuacji braku odrębnego żądania w tym zakresie ze strony wnioskodawcy. Oczywiście, w sytuacji zgodnej woli wszystkich uczestników danego postępowania istnieje możliwość, aby ustanowienie drogi koniecznej nastąpiło bez jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Kwestie procesowe

Sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej rozpoznawane są przez sądy rejonowe w trybie nieprocesowym. płata stała od takiego wniosku wynosi 200 zł. W samym wniosku o ustanowienie służebności należy wskazać nie tylko właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które droga mogłaby prowadzić, ale również wskazać przebieg szlaku drożnego i właścicieli nieruchomości, przez które szlak ten ma prowadzić.

Co istotne z punktu widzenia wszystkich uczestników postępowania o ustanowienie drogi koniecznej, sąd w sprawie o ustanowienie przebiegu służebności drogi koniecznej nie jest związany treścią wniosku, ani tym bardziej stanowiskiem pozostałych uczestników postępowania. Dopuszczalne jest ustanowienie służebności również na zupełnie innych gruntach osoby, przeciwko której wniosek nie był skierowany, choć przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy osoba ta powinna stać się uczestnikiem postępowania.

Kancelaria Adwokacka Łódź Zgierz – sprawy cywilne o zapłatę

Kancelaria Adwokacka Adwokata Piotra Sęka w Łodzi i Zgierzu świadczy usługi prawne w zakresie szeroko rozumianych spraw cywilnych m.in. sprawy o zapłatę, sprawy odszkodowawcze, czy sprawy z zakresu prawa nieprocesowego. Posiadamy wieloletnie doświadczenie w reprezentacji Kleinów w rozprawach sądowych nie tylko na terenie województwa łódzkiego, ale na obszarze całej Polski. Zapraszamy do kontaktu.

Słowa kluczowe: porady prawne Łódź, sprawy cywilne adwokat Zgierz, sprawy o zapłatę adwokat Łódź, adwokat Zgierz, dochodzenie odszkodowań Łódź, pomoc prawna Łódź