Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci
kom: 723 639 158
Wskazanie osoby uposażonej do rachunku bankowego
Czym jest dyspozycja wkładem na wypadek śmierci i na czym polega? Czy kwota z rachunku bankowego przeznaczona dla uposażonego wchodzi w skład masy spadkowej? Czy od osoby uposażonej można dochodzić zachowku?
Zgodnie z art. 56 ustawy Prawo bankowe, posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie po swojej śmierci wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom określonej kwoty pieniężnej (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci). Ustawa wymienia przy okazji komu, tj.: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu.
Taką dyspozycję można w każdym czasie przez posiadacza rachunku zmienić lub odwołać na piśmie.
Kwota takiej dyspozycji nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.
Czy dyspozycja wkładem na wypadek śmierci wchodzi do spadku?
Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci wg ustawy nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku. Należy w tym zakresie uznać, że w świetle art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego - według którego nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami - kwota ta z chwilą śmierci posiadacza rachunku przechodzi na osoby, które wskazał w dyspozycji.
Wydaje się, że uzasadnieniem dla istnienia tego typu regulacji jest wprowadzenie możliwości łatwego rozporządzenia częścią majątku. Chodzi o zapewnienie określonym osobom środków finansowych poza niejednokrotnie długotrwałym postępowaniem spadkowym. Chodzić tu może np. o zapewnienie środków egzystencji osobom, które pozostawały na utrzymaniu zmarłego i potrzebują pieniędzy do spełnienia swoich potrzeb, zanim jeszcze postępowanie spadkowe się zakończy.
Kwoty na rachunku bankowym objęte dyspozycją nie są również brane pod uwagę przy ustalaniu wartości stanu czynnego spadku jako podstawy do określenia zakresu ograniczonej odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe. Nie ulegają one też uwzględnieniu w spisie lub wykazie inwentarza.
Co najważniejsze, beneficjenci na których przeszła kwota z dyspozycji nie odpowiadają nią za długi spadkowe zmarłego w żadnym zakresie.
Dyspozycja na wypadek śmierci a zachowek
Rozważenia wymaga, czy omawiana dyspozycja na wypadek śmierci uwzględniana jest przy ustalaniu zachowku. Według art. 993 Kodeksu cywilnego, przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. W przepisie tym w ogóle nie znalazły się kwoty wypłacone z tytułu dyspozycji na wypadek śmierci. A więc?
W orzecznictwie sądów powszechnych pojawił się pogląd, by kwoty z dyspozycji traktować tak jak darowizny, a zatem brać je pod uwagę przy ustalaniu wysokości należnego zachowku. Zwraca się jednak słusznie uwagę, że darowizna jest czynnością prawną pomiędzy stronami i dokonywana jest w celu wywarcia skutku prawnego już w chwili zawarcia umowy, nie zaś dopiero na wypadek śmierci. Istnieją również zapatrywania, że dyspozycje na wypadek śmierci należy uwzględniać przy zachowku jednak przez analogię nie do darowizny, a do zapisu windykacyjnego, który wydaje się być bardziej zbliżoną instytucją.
Na przykład w wyroku SO w Łodzi z 13.12.2016 r., sygn. III Ca 1422/16 wskazano, że „Kwota wypłacona tytułem dokonanej przez spadkodawcę dyspozycji wkładem na wypadek śmierci (art. 56 Prawa Bankowego) winna być doliczona do spadku na podstawie art. 993 KC. Nie stanowi ona bowiem ani zapisu zwykłego, ani polecenia, a charakter tej czynności zdecydowanie bliższy jest nieodpłatnemu przysporzeniu, a tym samym darowiźnie. Na gruncie art. 993 KC jako darowizny należy traktować wszelkie czynności, mocą których dochodzi do nieodpłatnego przysporzenia”.
Dyspozycja wkładam na wypadek śmierci a dział spadku
Osoba wskazana jako beneficjent wkładu bardzo często będzie jednocześnie zstępnym lub małżonkiem spadkodawcy i zarazem jednym ze współspadkobierców. Z uwagi na bezpłatny charakter przysporzenia wynikającego z dyspozycji należy ją kwalifikować na potrzeby działu spadku tak samo jak darowiznę uczynioną przez spadkodawcę przed swoją śmiercią. Podlegać więc będzie ona doliczeniu do spadku na potrzeby dokonania jego działu (vide: art. 1039 Kodeksu cywilnego).
Sprawy spadkowe – kancelaria adwokacka w Łodzi Zgierzu Ozorkowie
Posiadasz nieuregulowaną sprawę spadkową? Jesteś współwłaścicielem np. nieruchomości na skutek spadkobrania po rodzicach czy dziadkach? Zapraszamy do kontaktu celem wyprowadzenia w/w kwestii. Nasza kancelaria adwokacka posiada wieloletnie doświadczenie w szeroko rozumianych sprawach spadkowych.
Słowa kluczowe: sprawy o zapłatę adwokat Łódź, porady prawne Łódź, adwokat Zgierz, Ozorków porady prawne, pomoc prawna Łódź, odszkodowania Łódź