Rozszerzenie wspólności majątkowej a zachowek
kom: 723 639 158
Rozszerzenie wspólności majątkowej a zachowek
Jak już pisałem we wcześniejszych swoich wpisać od osoby obdarowanej można dochodzić zachowku. Jednakże, podstawą do żądania zachowku, oprócz darowizny, mogą być także inne nieodpłatne przysporzenia na rzecz danej osoby. Jak stwierdził np. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 25.03.2014 r. (sygn. I ACa 1204/13) “Na gruncie art. 993 k.c., jako darowizny należy traktować nie tylko umowy zawarte na podstawie art. 888 k.c., lecz również wszelkie inne czynności, mocą których dochodzi do nieodpłatnego przysporzenia.”
Nieodpłatne przysporzenie a zachowek
Powstaje zatem pytanie, czy rozszerzenie przez małżonków ustroju ustawowej wspólności majątkowej na majątek odrębny (obecnie osobisty) również można klasyfikować w kategorii darowizn, o których mowa w art 993 k.c.?
Rozszerzenie przez małżonków ustroju ustawowej wspólności majątkowej na majątek odrębny (obecnie osobisty) jednego z małżonków może być uznane w konkretnych okolicznościach sprawy za nieodpłatne przysporzenie, zbliżone swoim charakterem do umowy darowizny. W konsekwencji udział objęty taką umową podlega uwzględnieniu przy obliczeniu należnego zachowku na podstawie art. 993 k.c. - tak stwierdził m.in. Sąd w w/w orzeczeniu.
Należy zwrócić uwagę, że art. 993 Kodeksu cywilnego nie wprowadza żadnych szczególnych przesłanek ustawowych doliczenia darowizny przy ustalaniu substratu zachowku. W szczególności o doliczeniu takim nie decyduje ani przedmiot darowizny, ani przyczyna, ani też jego cel.
Nie powinno budzić większych wątpliwości, iż umowa rozszerzająca ustawową wspólność majątkową małżeńską jest swoistą, odrębną od umowy darowizny, umową nazwaną, uregulowaną w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Jej celem jest ustalenie zasad, według których kształtować się mają wzajemne stosunki majątkowe małżonków, a więc uregulowanie w granicach dozwolonych przez prawo - istnienia i zakresu wspólności majątkowej małżeńskiej.
W uchwale z dnia 14 czerwca 1963 r., sygn. III CO 24/63 Sąd Najwyższy przyjął, że umowa majątkowa małżeńska rozszerzająca wspólność ustawową o konkretny przedmiot wchodzący w skład majątku odrębnego jednego małżonka jest umową zbycia tego przedmiotu, nieodpłatnym rozporządzeniem nim. Podobnie w wyroku 7 sędziów z dnia 24.02.2011 r., sygn. III CSK 137/10.
Czy rozszerzenie wspólności majątkowej może być traktowane na równi z darowizną?
O tym, czy rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej na składniki majątku nabyte przed zawarciem małżeństwa może by traktowane w kategoriach darowizny decydują okoliczności konkretnej sprawy. W każdym przypadku trzeba oceniać to indywidualnie.
Coraz częściej przyjmuje się w orzecznictwie sądów powszechnych , że na gruncie art. 993 Kodeksu cywilnego, jako darowizny należy traktować nie tylko same umowy zawarte w oparciu o art. 888 Kodeksu cywilnego, lecz także wszelkie inne czynności, na podstawie których dochodzi do nieodpłatnego przysporzenia.
Jakie są powyższego konsekwencje? Ano takie, że przedmiot objęty taką umową powinien ulegać uwzględnieniu przy obliczeniu należnego zachowku. Pogląd wyrażony w orzecznictwie, że odmienna wykładnia sprzeciwiłaby się celowi powyższego przepisu, jakim jest ochrona należnego zachowku jest jak najbardziej słuszny.
Sprawy spadkowe – porady prawne Ozorków, Zgierz, Łódź
Oferujemy pomoc prawną w szeroko rozumianych sprawach spadkowych. Posiadamy wieloletnie doświadczenie zarówno w sprawach dot. działu spadku, w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku, o podważenie testamentu, w tym testamentów notarialnych, czy też w sprawach o zachowek. Zapraszamy do jednej z naszych kancelarii adwokackich w Łodzi, Zgierzu bądź w Ozorkowie.
Słowa kluczowe: sprawy o zachowek, porady prawne Łódź, adwokat Łódź, adwokat w Zgierzu, adwokat sprawy cywilne Łódź, sprawy cywilne, pomoc prawna