Wydanie dokumentu prawa jazdy

Wydział komunikacji nie che wydać dokumentu prawa jazdy 

Jak wygląda zwrot dokumentu prawa jazdy w przypadku orzeczenia przez sąd karny zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych nie wszystkich, ale określonego rodzaju? Czy w przypadku orzeczenia przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych np. kat. B z wyłączeniem kat. C i C+E wydział komunikacji zwróci skazanemu za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 1 k.k. dokument prawa jazdy? Jak wygląda praktyka i orzecznictwo sądów w tym zakresie?

Często zdarza się, że w sprawie karnej orzekany jest zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju, np. kategorii B. Wychodząc z sądu cieszymy się, że pozostałe kategorie prawa jazdy nam pozostały i że możemy w tym zakresie prowadzić pojazdy. Schody zaczynają się pojawiać w momencie, kiedy zgłaszamy się do wydziału komunikacji po odbiór dokumentu prawa jazdy…

Na wstępie należy wyjaśnić, iż wielu sprawców przestępstwa np. z art. 178a § 1 Kodeksu karnego wyraża zgodę na skazanie bez przeprowadzenia rozprawy lub na dobrowolne poddanie się karze, gdzie zgadzają się na orzeczenie przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych określonego rodzaju np. kat. B. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że jest to korzystne rozwiązanie, gdyż osoby te zachowują prawo jazdy innych kategorii, a co za tym idzie będą mogli np. kontynuować pracę, od której charakteru wymagane jest posiadanie kat. np. C i C+E.

Zakaz prowadzenia pojazdów

Jak wygląda kwestia dotycząca orzekania zakazu prowadzenia pojazdów? Czy sąd karny ma możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów poszczególnych kategorii, czy musi obligatoryjnie orzec o zakazie prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych? 

Zgodnie z art. 42 Kodeksu karnego, sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju, ale w niektórych przypadkach - określonych w przytoczonym przepisie – sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. A zatem, jak wynika z powyższego co do zasady istnieje możliwość orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów tylko określonego rodzaju.

Bez względu na okoliczność, iż sąd na podstawie w/w art. 42 § 2 k.k. może orzec zakaz prowadzenia pojazdów ograniczony tylko do poszczególnych kategorii, problem pojawia się w sytuacji, gdy skazany zgłasza się do wydziału komunikacji po wydanie dokumentu prawa jazdy.

Ustawa o kierujących pojazdami

Wydział komunikacji odmawia wydawania dokumentu prawa jazdy powołując się przy tym na regulacje ustawy o kierujących pojazdami. W takim przypadku pojawia się pytanie, czy wydział komunikacji ma rację odmawiając wydania dokumentu prawa jazdy, pomimo iż Sąd nie orzekł zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wszystkich kategorii?

Otóż wydział komunikacji ma prawo odmówić wydania dokumentu prawa jazdy, jeżeli został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów kat. B. Innymi słowy, w okresie trwania zakazu na kat. B prawa jazdy dokument nie zostanie wydany. Powyższą zmianę do ustawy o kierujących pojazdami wprowadziła nowelizacja z maja 2015 r.

Zgodnie z art. 12 ustawy o kierujących pojazdami, prawo jazdy nie może być wydane osobie w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Dodatkowo przepis ten stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii: B1 lub B - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2 lub A; AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B; B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D.

Stanowisko sądów administracyjnych 

Naszym zdaniem stanowisko sądów administracyjnych odnośnie praktyki wydziałów komunikacji nie jest do końca jednolite. Spotkać się można w praktyce zarówno z orzeczeniami wydanymi na korzyść kierowców jak i na ich niekorzyść.

Dla przykładu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który rozpatrywał skargę jednego kierowcy, uznał, że utrata uprawnień do kierowania pojazdami kategorii „B” nie oznacza, iż skazany za jazdę po pijanemu nie może otrzymać dokumentu poświadczającego jego uprawnienia do kierowania motocyklem, ciągnikiem czy traktorem. W sprawie tej kierowca nie dawał za wygraną. Zaskarżył decyzję starosty do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Zdaniem kierowcy wydana decyzja była niezgodna z prawem i konstytucją. Wskazywał, że to sąd karny, a nie organ administracji decyduje o karze i że starosta nie może jej sobie sam rozszerzać. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało, że starosta ma rację. WSA uznał, że skarga kierowcy jest uzasadniona. Sędziowie rozpatrujący sprawę zauważyli, że starosta i SKO właściwie ustaliły stan prawny. Uchylili jednak ich decyzje dlatego, że przepisy, na których je oparli WSA uznał za niezgodne z konstytucją.

Z uwagi na to, że po polskich drogach nie można się poruszać bez posiadania przy sobie dokumentu poświadczającego uprawnienia do kierowania, czyli prawo jazdy, to WSA uznał, iż odmowa wydania takiego dokumentu komuś, kto ma zakaz prowadzenia pojazdów tylko jednej kategorii, jest nadmierną sankcją – ponieważ w efekcie uniemożliwia mu kierowanie pojazdami tych kategorii, których sąd mu nie zakazał. Zdaniem WSA taka sytuacja jest naruszeniem zasady ponownego karania za to samo zdarzenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, rozpatrując skargę jednego z kierowców stwierdził w jednym ze swoich orzeczeń, że jego zdaniem obecnie dominuje pogląd, że art. 12 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami dotyczy osób, które dopiero ubiegają się o wydanie prawa jazdy. Nie ma on natomiast zastosowania do tych osób, które już je posiadają. Jak uznał sąd, odmienna interpretacja prowadziłaby do niedopuszczalnego wniosku, mianowicie że środek karny orzekany przez sąd na mocy art. 42 Kodeksu karnego może być modyfikowany następnie przez art. 12 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami. W efekcie orzeczenie sądu stawałoby się iluzoryczne. Przepis ten przewiduje wprawdzie negatywne skutki skazania, ale nieingerujące w obszar orzekania sądu karnego.

Niestety w ostatnim czasie Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wydał kilka orzeczeń, które są niekorzystne dla kierowców… Dla przykładu w wyroku z dnia 22 czerwca 2018 r. (sygn. I OSK 629/17) NSA orzekł, że zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B pozbawia wszelkich kategorii praw jazdy wymienionych w ustawie. Prawomocne orzeczenie sądu karnego spowodowało, że skarżącemu nie można wydać prawa jazdy kategorii C. Z wyroku sądu karnego wynika dla skarżącego bezpośredni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B, a pośrednio również zakaz prowadzenia pojazdów kategorii C i CE, gdyż ustawodawca rozciągnął skutki orzeczenia karnego w zakresie prawa jazdy kategorii B także na inne uprawnienia do prowadzenia pojazdów, przy czym skutki te dotyczą zarówno ubiegającego o prawo jazdy określonej kategorii, jak i dysponującego już takim prawem jazdy.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny, rozbieżności interpretacyjne w zakresie stosowania przepisów w stosunku do osób, które nie ubiegają się o wydanie prawa jazdy lecz o jego zwrot zostały rozstrzygnięte przez ustawodawcę ustawą z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2014 r.poz. 970). Przepisart. 1 pkt 4 lit. b ustawy zmieniającej nadał nowe brzmienie przepisowiart. 12 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami. W porównaniu do poprzedniej treści dodane zostały słowa: "lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie". Po zmianie, przepis ten obejmuje zatem już nie tylko osoby ubiegające się o wydanie prawa jazdy ale także osoby ubiegające się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy oraz o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy określonej kategorii – czyli osoby, które stosowne uprawnienia wcześniej już posiadały.

W/w ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. weszła w życie z dniem 25 października 2014 r. Zgodnie zaś z art. 3 tej ustawy, przepis art. 12 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą ma zastosowanie do osób, wobec których orzeczono prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej.

Kancelaria Adwokacka Łódź Zgierz – sprawy administracyjne, prawo administracyjne

Adwokat w Łodzi i Zgierzu oferujący pomoc prawną w sprawach z zakresu prawa administracyjnego. Zapraszamy osoby potrzebujące konsultacji prawnej w sprawach administracyjnych. Zapewniamy zarówno porady prawne, doradztwo prawne jak i reprezentację przed organami administracji i sądami administracyjnymi. Zapraszamy także do zapoznania się z pozostałą ofertą naszej Kancelarii Adwokackiej w Łodzi i Zgierzu.

Słowa kluczowe: prawo jazdy, porady prawne, adwokat Łódź, adwokat Zgierz, sprawy administracyjne, dobry prawnik Zgierz, kancelaria adwokacka Łódź, kancelaria adwokacka Zgierz